Author: Biên Tập Viên

Tiếp theo bài “Những khái niệm về thai, thai nghén thất bại sớm mà bệnh nhân thụ tinh trong ống nghiệm cần biết”, chúng tôi trân trọng giới thiệu bài: “Thai nghén thất bại sớm: dấu hiệu lâm sàng và siêu âm mà bệnh nhân hiếm muộn cần biết” với mục đích giúp bệnh nhân hiếm muộn nhận biết thai của mình phát triển có bình thường hay không, các dấu hiệu thai dọa sảy, thai ngưng tiến triển trong tử cung,… để bệnh nhân bớt hoang mang, lo lắng về tình trạng thai nghén của mình.

Dấu hiệu lâm sàng thai nghén thất bại sớm qua siêu âm

Triệu chứng lâm sàng thường thấy của thai nghén thất bại sớm là ra huyết âm đạo và đau bụng âm ỉ. Những triệu chứng này cũng thường gặp trong trường hợp thai nghén đang tiến triển (đã có hoạt động tim thai) nhưng bị động thai.

Siêu âm giúp xác định chẩn đoán thai nghén thất bại sớm với ít nhất một trong các dấu hiệu sau:

1. Đường kính túi thai (MSD) ≥ 25 mm (một số tác giả để chắc chắn hơn đề nghị MSD ≥ 30 mm) mà bên trong túi thai không thấy phôi thai (embryo). Trường hợp này các nhà sản khoa gọi là trứng trống (thường kèm theo không có túi noãn hoàng (yolk sac).
2. Nếu bên trong túi thai đã có phôi thai thì chiều dài phôi thai (còn gọi là chiều dài đầu mông) CRL ≥ 7 mm mà không thấy tim thai.
3. Không thấy phôi có hoạt động tim thai sau 14 ngày tính từ thời điểm siêu âm thấy túi thai nhưng không thấy yolk sac bên trong túi thai.
4. Không thấy phôi có hoạt động tim thai sau 11 ngày tính từ thời điểm siêu âm thấy túi thai và thấy yolk sac bên trong túi thai.

Không được kết luận thai nghén thất bại sớm (hay còn là thai ngừng tiến triển) khi siêu âm không thấy hoạt động tim thai nhưng chiều dài đầu mông CRL < 7 mm.

Chẩn đoán trứng trống khi siêu âm không thấy sự hiện diện của cả yolk sac lẫn phôi thai với đường kính túi thai MSD ≥ 25 mm.

Các trường hợp nguy cơ thai nghén thất bại sớm

Ngoài 4 dấu hiệu về siêu âm chẩn đoán chắc chắn thai nghén thất bại sớm kể trên, các trường hợp dưới đây chưa thể chẩn đoán thai nghén thất bại sớm mà phải cần theo dõi thêm:

1. Phôi thai có chiều dài đầu mông CRL < 7 mm, không có hoạt động tim thai.
2. Đường kính túi thai MSD đo được từ 16- 24 mm và không thấy phôi thai
3. Không thấy phôi thai với hoạt động tim thai trong vòng 7- 10 ngày tính từ thời điểm siêu âm đã có túi thai và có yolk sac.
4. Trong túi thai có yolk sac, chưa có phôi tim nhưng hình ảnh yolk sac giãn rộng với đường kính yolk sac trên 7 mm.
5. Túi thai nhỏ so với chiều dài phôi thai: hiệu MSD và CRL dưới 5 mm.

Tóm lại, qua bài viết ngắn này, chúng tôi muốn nhắn nhủ đến các thai phụ nhận biết một số dấu hiệu của thai nghén thất bại sớm (hay còn gọi là thai ngừng tiến triển) để các chị an tâm dưỡng thai nhất là đối với các chị có điều trị hỗ trợ sinh sản.

Ngày nay, các cặp vợ chồng bị hiếm muộn vô sinh ngày càng trẻ hơn. Một trong những nguyên nhân chính lấy đi niềm hạnh phúc làm cha xuất phát từ những thói quen xấu làm giảm chất lượng “tinh binh”. Từ đó khiến cho nam giới tự đánh mất cơ hội có con của mình. Sau đây, hãy cùng điểm qua 6 thói quen gây vô sinh, khó có con mà nam giới cần tránh để không gây hại đến khả năng sinh sản.

1. Thói quen dùng chất kích thích

Thuốc lá từ lâu đã được tổ chức y tế thế giới cảnh báo là nguyên nhân phổ biến nhất trong số các chất kích thích làm giảm số lượng tinh trùng tốt, gia tăng tỷ lệ tinh trùng bị dị dạng và yếu. Thống kê cho thấy, khi hút thuốc lá, nam giới sẽ mất đi 30% cơ hội có thai tự nhiên, dù người vợ với khả năng sinh sản bình thường. Hút thuốc lá càng nhiều thì tác hại càng lớn, chỉ cần 5 điếu thuốc mỗi ngày cũng đã làm yếu rõ rệt các “tinh binh”.

Bên cạnh thuốc lá, việc sử dụng rượu thường xuyên cũng được xem là một trong những thói quen gây vô sinh nam giới cần lưu ý. Mặc dù cho đến nay cho thấy uống rượu mức độ vừa và ít với dưới 280 gam rượu mỗi tuần không thấy có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. Tuy nhiên nếu quá nhiều sẽ gây yếu sinh lý và giảm chất lượng “tinh binh” do làm rối loạn hóc môn sinh dục nam và hư hỏng nhà máy sản xuất tinh trùng.

Nhiều chất kích thích thần kinh mạnh khác như các loại ma túy có thể gây ra rối loạn các chất nội tiết sinh dục nam và cả gen của tinh trùng. Hậu quả là ức chế sự sinh sản, yếu sinh lý, thậm chí còn ảnh hưởng không tốt đến thế hệ sau.

Vì vậy, việc ngưng thói quen hút thuốc lá và các chất kích thích mạnh khác sẽ giúp phục hồi “tinh binh” và tin vui sẽ đến với bạn.

2. Stress

Khi những nỗi buồn phiền, bực bội kéo dài sẽ làm gia tăng các chất glucocorticoid ức chế sản xuất testosterone và tinh trùng. Chất lượng tinh trùng cũng bị giảm đi do tác hại của các chất oxy hóa sinh ra từ stress. Sự ảnh hưởng tiêu cực này còn kéo dài đến 2-3 tháng sau cho dù tress đã đi qua.

Ngoài ra, stress còn dẫn đến yếu sinh lý kiểu “trên bảo, dưới không nghe”, giảm ham muốn tình dục làm hạn chế số lần “giao ban”, nên bạn sẽ càng khó có con hơn. Vì vậy, hãy “xả stress” đừng để kéo dài mà ảnh hưởng dến “tinh binh”.

3. Quan hệ tình dục không an toàn

Một trong những thói quen gây vô sinh nam giới cần tránh là quan hệ tình dục không an toàn. Căn bệnh thế kỷ AIDS và giang mai là hai căn bệnh lây lan qua đường tình dục rất nguy hiểm cho sức khỏe nam giới. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như bệnh lậu, nhiễm Chlamydia không được chữa trị đúng cách sẽ gây biến chứng viêm, tắc nghẽn đường sinh sản nam. Hậu quả là mỗi lần xuất tinh chỉ ra chất nhờn mà không ra được tinh trùng, vì vậy đàn ông không thể có con.

Thực hiện các biện pháp quan hệ tình dục an toàn như sống chung thủy, không quan hệ ngoài luồng, sử dụng bao cao su khi quan hệ không an toàn, chữa trị sớm khi có bệnh sẽ giúp bạn tránh được nguy cơ vô sinh do viêm tắc đường sinh sản.

4. Chế độ dinh dưỡng mất cân bằng

Dinh dưỡng không đúng cách cũng làm yếu tinh trùng, yếu sinh lý và làm khó có con.

Chế độ ăn mất cân đối, khi ăn nhiều chất béo bão hòa có trong da gà, lòng heo, thịt ba rọi.., nhưng lại ăn ít thực phẩm chứa các chất béo không bão hòa omega-3 có nhiều trong trái bơ.., các loại cá (cá hồi, cá thu, cá hú…), dầu hầu, ô liu… sẽ làm gia tăng các loại mỡ xấu cholesterolo-LDL trong cơ thể. Điều này dẫn đến hậu quả không chỉ bị yếu sinh lý do mạch máu “cậu nhỏ” bị xơ cứng, mà còn làm giảm chất lượng của “tinh binh”.

Thói quen ăn nhiều đạm từ thịt gia cầm, nhất là các loại thịt đã qua sơ chế; ăn ít chất xơ, ít vitamine C, E…, ít khoáng chất kẽm, selen… có trong các loại rau củ đậu quả và thủy hải sản sẽ làm gia tăng các chất oxy hóa có tác hại xấu lên tinh trùng.

Sử dụng nguồn thực phẩm không an toàn còn tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, chất tăng trưởng, chất tăng trọng, thuốc kháng sinh, hóa chất để làm sạch tươi thực phẩm sẽ làm giảm sản xuất và yếu tinh trùng.

Thậm chí các thực phẩm, thức uống an toàn nhưng lại được đựng trong các loại hộp, bao, ly… bằng nhựa có sử dụng chất BPA (bisphenol A), hoặc các chất cấm khác trong quá trình sản xuất các sản phẩm này cũng sẽ ảnh hưởng xấu đến “tinh binh”.

Đối với nam giới bị thừa cân, béo phì, nhất là béo bụng với vòng eo trên 90 cm sẽ đưa đến sự gia tăng tạo thành nội tiết tố sinh dục nữ từ nội tiết tố nam trong các tế bào mỡ. Hậu quả là làm giảm sản xuất tinh trùng và bản lĩnh đàn ông.

Vì vậy, việc lựa chọn các loại thực phẩm an toàn, cân đối nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày, tăng cường rau quả đậu củ, thủy hải sản, sử dụng dụng cụ chứa đựng thức ăn đồ uống bằng nhựa có ghi trên nhãn mác không có chất BPA (free BPA) và không để béo phì sẽ giúp nam giới cải thiện chất lượng “tinh binh”, giúp gia tăng cơ hội làm cha.

5. Thói quen gây vô sinh đến từ việc sinh hoạt, lao động

Đạp xe lâu từ 2-3 giờ, để laptop trên đùi, tắm ngâm mình trong nước ấm, xông nóng kéo dài trên 30 phút mỗi lần, hoặc làm các công việc như tài xế lái xe đường dài, đầu bếp, thợ hàn sẽ làm gia tăng nhiệt độ ở bìu dái, gây tổn hại đến “tinh binh” và các tế bào sinh tinh trùng. Vì vậy, bạn nên hạn chế thời gian tiếp xúc với nhiệt nếu có thể.

Nam giới làm những công việc thường xuyên phải tiếp xúc với hóa chất, xăng dầu, các thiết bị phóng xạ,… có nguy cơ cao làm tổn hại “tinh binh”. Vì vậy, bạn hãy luôn tuân thủ các quy định về bảo hộ lao động, tránh tiếp xúc hóa chất với da khi làm việc ở môi trường độc hại sẽ giúp hạn chế ảnh hưởng xấu lên khả năng sinh sản.

Nam giới có thói quen lành mạnh như hoạt động thể lực đều đặn sẽ nâng cao được sức đề kháng và gia tăng chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tinh trùng tốt hơn đàn ông lười vận động.

Bên cạnh đó, lập gia đình càng muộn sẽ càng khiến cho nam giới khó có con hơn. Vì từ sau 30 tuổi, đàn ông sẽ bắt đầu giảm dần sản xuất nội tiết tố sinh dục nam testosterone làm ảnh hưởng đến sự sản xuất tinh trùng.

Thói quen quan hệ thường xuyên 1-2 ngày một lần sẽ giúp nam giới có nhiều cơ hội làm cha hơn lười “giao ban”.

6. Sử dụng thuốc không hợp lý khi đang mong con

Một số nam giới khi đang mong có con nhưng lại thiếu cẩn trọng khi tự uống các loại thuốc tăng cơ cho thể hình đẹp. Điều này vốn có nguy cơ gây rối loạn nội tiết sinh dục nam. Bên cạnh đó, việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc chữa viêm loét dạ dày cimetidine, thuốc chống nấm da ketoconazole, thuốc trị cao huyết áp nifedipine, thuốc hóc môn sinh dục nam testosterone… có tác hại xấu đến các “tinh binh”.

Để tránh những trường hợp trên, bạn cần thông tin cho bác sĩ biết là mình đang mong có con khi đi khám chữa bệnh, để được kê toa các loại thuốc không có tác dụng phụ lên chức năng sinh sản nam.

Như vậy có rất nhiều thói quen gây vô sinh, khiến nam giới khó có con. Tuy nhiên, sự thay đổi tích cực các thói quen xấu này sẽ giúp cho nam giới phục hồi lại được bản lĩnh đàn ông và khả năng có con của mình.

Khi có vấn đề về hiếm muộn thì người ta thường nghĩ nguyên nhân là do nữ. Nhưng sự thật nam giới cũng góp một phần lớn trong đó. Nếu người chồng có thể thay đổi hành vi và lối sống, ví dụ như bỏ thuốc lá, thì số lượng tinh trùng sẽ tăng lên rõ rệt sau 3 tháng, từ đó cải thiện khả năng thụ thai. Sau đây là 10 cách giúp cho tinh trùng khỏe mạnh, cũng như giúp tăng khả năng thụ thai của nam giới.

1. Tăng cường thức ăn có chứa chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa thường được nhắc đến trong điều trị các bệnh ung thư hay bệnh tim. Tuy nhiên, chúng cũng làm gia tăng khả năng sinh sản của nam giới. Các nghiên cứu cho thấy nam giới dùng thực phẩm hay thuốc có chứa chất chống oxy hóa sẽ có ít tinh trùng bị phân mảnh DNA hơn. Hơn nữa, các cặp vợ chồng có người chồng bổ sung chất chống oxy hóa sẽ có tỷ lệ thụ thai cao hơn.

Sau đây là bảng tổng hợp những chất chống oxy hóa có trong thực phẩm:

Folid acid	Gan bò, rau xanh, trái cây, các loại đậu, đậu Hà Lan, và ngũ cốc bổ sung chất dinh dưỡng…
Lycopene	Cà chua, quả mơ, bưởi, và dưa hấu…
Selenium	Hàm lượng cao trong quả hạch Brazil, cũng có thể tìm thấy trong thịt bò, gà tây, và gà…
Vitamin C	Có ở trong rất nhiều các loại trái cây và rau củ quả; hàm lượng cao nhất trong tiêu đỏ, kiwi, cam và bưởi…
Vitamin E	Các loại hạt, dầu ăn, và rau xanh…
Kẽm	Hàu, cua, thịt đỏ, thịt gia cầm và các loại đậu…

Dĩ nhiên là các thức ăn giàu chất chống oxy hóa là có lợi cho sức khỏe tinh trùng. Tuy nhiên, việc nên dùng như thế nào cũng là một vấn đề cần quan tâm. Ví dụ, ăn quả hạch Brazil mỗi ngày có thể tăng cường lượng selenium được hấp thụ; tuy nhiên, sẽ xuất hiện các triệu chứng như hôi miệng, buồn nôn, tiêu chảy, và nổi mẩn ngứa.

Nếu cảm thấy không thể chịu nổi thêm những thức ăn như vậy nữa, bạn có thể cân nhắc dùng các thực phẩm chức năng. Tất nhiên là bạn nên tham vấn bác sĩ trước khi dùng thực phẩm chức năng.

2. Quan hệ tình dục đều đặn giúp tăng khả năng thụ thai

Nếu bạn muốn có em bé, bạn cần quan hệ trong khoảng thời gian rụng trứng, nhưng quan hệ đều đặn trong suốt tháng có thể làm tăng khả năng thụ thai.

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng khoảng cách giữa 2 lần quan hệ trong khoảng từ 3 đến 8 ngày có thể làm tăng độ di động, hình dạng bình thường cũng như năng suất sản xuất tinh trùng.

3. Kiểm soát lượng đậu nành trong thức ăn

Đậu nành hay đặc biệt là đậu hũ là món ăn thường hiện diện trong các bữa ăn chay hay thức uống sức khỏe. Tuy vậy, một số nghiên cứu lại chứng minh rằng dùng quá nhiều đậu nành sẽ làm giảm khả năng thụ thai. Bạn cần kiểm soát lượng đậu nành hiện dùng trong các bữa ăn hàng ngày để giảm thiểu tác động của nó lên khả năng thụ thai.

4. Thêm rau, bớt thức ăn nhanh để khả năng thụ thai cao

Vai trò của bữa ăn đối với việc thụ thai còn chưa được hiểu rõ tường tận. Nhưng có một số bằng chứng cho rằng bữa ăn lành mạnh, cân bằng có thể có lợi cho nam giới. Những gì đem lại dinh dưỡng tốt nhất cho cơ thể thì cũng đem lại lợi ích tương tự cho tinh trùng.

5. Bỏ thuốc lá để tăng khả năng thụ thai

Có rất nhiều lý do để bỏ thuốc lá, một trong số đó là để tăng khả năng sinh sản của bạn.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng hút thuốc lá có tác động cực kỳ xấu đến kết quả điều trị hiếm muộn của các cặp vợ chồng.

Nói riêng nam giới khi hút thuốc, chất lượng tinh trùng sẽ suy giảm nhiều. Và nếu người nữ phải hút thuốc lá thụ động từ người nam thì khả năng thụ thai sẽ giảm đáng kể, trong khi tỷ lệ sẩy thai lại tăng cao.

6. Hạn chế thức uống có cồn

Dùng quá nhiều thức uống có cồn sẽ giảm khả năng thụ thai. Nếu bạn mong con, đây là thời điểm thích hợp để giảm, hoặc thậm chí là ngưng uống bia hoặc rượu.

Tuy nhiên, có một vài nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ giữa sức khỏe sinh sản nam giới và chỉ một vài ly rượu. Lượng cồn hấp thu ở mức độ trung bình có thể không gây tác động lớn lên sức khỏe tinh trùng – đặc biệt nếu bạn chỉ uống một vài lần trong tuần thay vì uống hằng ngày.

7. Tránh hóa chất độc hại trong môi trường làm việc

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc tăng khả năng thụ thai, hãy xem xét lại công việc hằng ngày của mình. Các nghiên cứu cho rằng một số ngành nghề có tác động xấu đến việc thụ thai.

Nông dân, thợ sơn, và thợ sơn dầu được phát hiện có nguy cơ vô sinh và chất lượng tinh trùng thấp hơn nhiều so với những người ở ngành nghề khác. Thợ cơ khí hay thợ hàn cũng có nguy cơ bị tinh trùng kém chất lượng.

Nguyên nhân cụ thể của hiện tượng này còn chưa được hiểu rõ. Có khả năng là những hóa chất tiếp xúc trong quá trình làm việc có thể tổn hại đến tinh trùng. Thêm vào đó, những người thợ cơ khí hay thợ hàn làm việc trong môi trường nhiệt độ cao, dẫn đến việc tinh trùng bị giảm số lượng.

Việc cần làm để giữ sức khỏe khi làm việc là mình phải mang trang bị bảo hộ lao động đúng cách.

8. Tránh nhiệt độ cao để tăng khả năng thụ thai

Nhiệt độ cao có thể gây hại đến sự sản xuất của tinh trùng. Cơ quan sinh dục của nam giới nằm ngoài cơ thể để đảm bảo chúng được giữ ở nhiệt độ dưới 36.8 độ C (nhiệt độ bình thường của cơ thể).

9. Kiểm soát cân nặng giúp tăng khả năng thụ thai

Một cách để tăng khả năng thụ thai là kiểm soát cân nặng cơ thể ở mức độ bình thường. Các nghiên cứu cho rằng nếu bạn thừa cân hoặc nhẹ cân, nội tiết tố của bạn bị rối loạn, dẫn đến tinh trùng bị giảm số lượng.

Nếu bạn không chắc rằng cân nặng của mình ở mức bình thường hay không thì bạn có thể tính chỉ số BMI của mình và tham vấn với bác sĩ.

10. Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bệnh nền

Các bệnh nền hoặc các hiện tượng viêm đang xảy ra trên cơ thể mình có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Ví dụ, tiểu đường không kiểm soát có thể gây ra vô sinh do hiện tượng xuất tinh ngược dòng. Một phần ba người bị tiểu đường không biết điều này. Nếu bạn bị xuất tinh ngược dòng, hãy đề nghị bác sĩ cho thử đường huyết.

Các viêm nhiễm đường tiết niệu hay cơ quan sinh dục có thể gây ra vô sinh nam. Ví dụ, bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD) có thể làm giảm độ di động của tinh trùng. Trong khi việc viêm nhiễm tái đi tái lại nhiều lần có thể gây sẹo và làm tắc ống dẫn tinh.

Trên đây là 10 cách giúp tăng khả năng thụ thai ở nam giới. Hy vọng bài viết đã giúp ích cho các cặp đôi đang mong muốn có con.

Nguồn tổng hợp